Server pueʹrmõs – animaatio mediašõddummša
Animaatio ǩiõttʼtââll neʹttsiõrrmõõžž da tõn vuäǯǯam miârkktõõzz aarǥâst, ääjtõõzzâst da taaurõškõskkvuõđin. Animaatio lij puõttlõsttum 3. -6. -klaasslaid. Video stään tuʹmmjed neʹttsiõrrmõõžž paaldâst veeidsubun tääʹssteäddlaž media-âânnmõõžž da jiõččsieʹttemtääidaid media paarâst.
Päärna da nuõr vieʹttje miârkkteeʹjid ääiʹjid digitaalʼlaž pirrõõzzin, mâʹt-a digisiõri da sosiaallaž media paarâst. Mäŋggsid neʹttsiõrrmõš lij miõllsaž da tääʹssteäddlaž staarjõs da tääʹrǩmõs vueʹss päärnai da nuõri populaarkulttuur. Vieʹrr siõrrâd digisiõrid liâ jiõččnaž: måttmid kåčča mainnâz, måttmid häämm, pieʹǩǩid oʹnstõõvvâm ǩiččlâsttmõõžž da måttmid sosiaallaž õõutsââʹjest åårrmõš taaurõõžživuiʹm.
Neʹttsiõr vueiʹtte kuuitâǥ njimsted mieʹldes vooʹps, što siõrrâmpoodd loopptummuš vuäitt očndõõttâd vaiggsõʹzzen leʹbe neʹttsiõrrmõš älgg õõutpeällsõʹžžen vaaldšed peeiʹv. Neʹttsiõrrâm vaaldšummuš lij täidd, koon âlgg juõʹǩǩkaž ââʹjjest huõlǩâni harjjtõõllâd. Päärna jiõččsieʹttemoodd jeäʹla veâl riʹttjeeʹjen ouddnam nuʹtt, što son siltteʹči rääʹjted media-âânnmõõžž jiõčč.
Tõn lââʹssen, što neʹttsiõrrmõš leʹbe some âânnmõš vuäitt leeʹd ääiʹjpoorri, vuâŋteʹmes neʹttsiõrrâmšiâtt da juätkkjeei teʹlfoon âânnmõš poʹhtte kuuʹǩǩab ääiʹjkõõskâst jm. fyyslaid hääitaid, jeärbõʹžžen õhttõttum liikkeem vänna da mâʹŋŋeld kååccmõʹšše.
Vaiggsõʹzzen jõskkmõõžž rääjj täujja teâtt tõʹst, što digisiõr juätkkai še tâʹl, ǥu ooumaž jiõčč iʹlla neʹttneävv paaldâst. Čåuddõõttmõš vuäitt kuuitâǥ harjjtõõllâd fiʹttjeeʹl pueʹrben jiijjâs tåimmʼmam seuʹrrjõõzzid da tuʹmmjeeʹl, mii jiijjad motivõõstči neʹttsiõrrâmpoodd jõskkmõʹšše.
Neʹttsiõrrmõõžž ǩeâšttõõllaž luândd vuäitt tuejjeed tååbdi puʹrǧǧummšid da ääʹššteʹmes šiõttlõõvvmõõžž järrsi neʹttsiõrrji leʹbe jiijjâs piârvuäzzlai puõtt. Lij joba tuʹtǩǩuum, što neʹttsiõrri tuäivči järrsid neʹttsiõrrjid šiõttlõõvvâd sij puõtt pueʹrben. Viõkksaž tååbdi puʹrǧǧummša lij pueʹrr leeʹd vuâkksaž kuånstt, da lij vääžnai vuâmmšed, jõs siõrrâmǩiččlâsttmõš tobddai mõõnnâm pâiʹl. Juõʹǩǩ neʹttsiõrri lij vueʹzztes raajjmen neʹttsiõrrkulttuur še siõr jälstõõllâmkulttuur vueʹzzest. Neʹttsiõrin liâ ânnʼjõõžžâst kuuitâǥ måkam-ne raportâʹsttemneävv, õhttõsmanager leʹbe jeeʹres nääʹl mainsted neʹttsiõr taʹrjjeeʹjje neʹttsiõrrjest, kååʹtt ǩeeuʹsad, suʹtǩǩad, šiõttlââvv säʹlbbeeʹjen leʹbe čårstemnalla. Näkam neʹttsiõrrjid vueiʹtte jouddâd piijjâd meädda neʹttsiõrin. Näkam vueʹjjest õõlǥči še järraz neʹttsiõrri kässjõõttâd äšša mainsteeʹl.
Animaatio vieʹǩǩin vuäitt mättʼtõõttjid jååđtõõllâd tuʹmmjed jiijjâs neʹttsiõrrmõõžž vaaldšummuš da jeeʹres jieʹllem lokku välddmõõžž neʹttsiõrrâm paaldâst. Lij pueʹrr äjšmâʹtted mättʹtõõttjid vieʹttjed še mediateʹmes ääiʹjid, piijjâd neʹttneävvaid meädda jiõčč altteeʹjen da vueʹlǧǧed meädda neʹttneävv paaldâst suåppum äiʹǧǧen. Mättʼtõõttjin lij pueʹrr hoʹhssjed, što vaʹlljõõzz ääʹijâânnmõõžžâst – da šiõttlõõvvmõõžžâst – jiâ kuõskk pâi neʹttsiõrri jiijjâs, leâša vuälla še oummid suu pirrsest, nuʹtt neʹttsiõrrpirrõʹsse ǥu tõn åålǥpeälla.
HUÕM! Jõs päärnaž tuʹmmjemkõõččmõõžži leʹbe animaatiovideoi õhttvuõđâst jiõčč peʹcclââvv jiijjâs neʹttsiõrrmõõžžâst, suu vuäitt äjšmâʹtted mainsted ääʹššest puärrsid leʹbe ǩeäzz-ne staanjõʹsse vuõrâsooumže. Uʹvddče-a õõutsââʹjest tuʹmmjum neʹttsiõrrâm-mieʹrrõõzz staanjõõžžid raajid? Vieʹǩǩ neʹttsiõrrâm-mieʹrrõõzzi raajjmõʹšše käunnʼje ouddmiârkkân Neʹttsiõrrâmšõddeei ǩiõttǩeʹrjj 2 artikkeeʹlest ”Ǩeäʹst lij siõrrohjjeemneävv? Neʹttsiõrrmõš päärnažpiârrjest”: https://www.pelikasvatus.fi/pelikasvattajan-kasikirja-2/
Teʹkstt: Aino Harvola, EHYT ry
Animaatio da pedagooglaž vuässõs stääʹne eeʹǩǩklaassi 3-6 mättʼtõõttji medialookkâmtääidai täävtõõzzid Ođđ lookkâmtääid -oouʹdeemprograammâst (2020-2023) rajjum siltteem kovvõõzzi vueʹssvuuʹdin Mon media õõʹnnʼjen, Pueʹrrvuäittmõš da Pueʹrr vuârrvaikktõs.
Meersaž audiovisuaalʼlaž instituutt (Kansallinen audiovisuaalinen instituutti) Kavi puuʹtʼtem rääidast čõõđte päärnaid da nuõrid ââʹǩǩäʹrttlen puõttlõsttum animaatioid. Teeʹmi ǩiõttʼtõõllâm staanân lij rajjum juõʹǩǩ animaatio õhttvuõʹtte pedagooglaž aaunâs. Aunnâz vuäitt äuʹǩǩeed ouddpeâmmast da vuõss- da vuâđđmättʼtõõzzâst de doomi leʹbe ǩeʹrjjpõõrti mediašõddeem staanân.
Čõõđtum liseeʹnsin CC BY-NC
